کود کلاته چیست؟

روی  برچسب برخی کودها  واژه کلات  chelate وجود دارد. منظور از کلات چیست؟ سوالاتی که در اینجا پیش می آید این است که که کلات چست و فرق کودهای کلاته با کودهای معمولی در کجاست و کودهای کلاته چه محاسنی دارند؟ کلمه کلات از واژه یونانی chele  مشتق شده و مترادف با واژه claw به معنی چنگ زدن و نگاه داشتن چیزی توسط چنگال است.

کلات سازی زمانی صورت می گیرد که مولکول های بزرگ مخصوص دارای چندین نقطه اتصال  (مانند EDTA) با یک micro nutrient باند می شوند. فرم کلات یک عنصر فرمی حفاظت شده است و سایر عناصر نمی توانند مزاحمتی در جذب یک عنصر کلات شده ایجاد کنند. فرم کلات یک عنصر در مقایسه با فرم معمولی آن بسیار راحت تر و سریع تر توسط گیاه جذب می شوند.

مولکولی که عناصر micro nutrient را کلاته می کند EDTA نام دارد. بسیاری از عناصر micro nutrient زمانی که به فرم کلاته در بیایند بسیار بهتر از فرم معمولی شان در خاک توسط گیاه جذب می شوند. جذب بسیاری از عناصر توسط ریشه در نتیجه اختلاف بار الکتریکی عنصر با کانال های جذبی موجود در ریشه صورت می گیرد. عنصری که به فرم کلاته در آمده باشد پتانسیل بار بیشتری ایجاد خواهد کرد و در نتیجه بیشتر و بهتر از کانال های ریشه عبور می کند.

همانطور که بالا اشاره شد معمول ترین مولکول برای کلاته سازی عناصر مختلف در کودهای کشاورزی، ethylene  نdiamine tetra acetate  یا EDTA است. در برخی از کودهای بسیار با کیفیت کشاورزی ممکن است عوامل کلات کننده DTPA و EDDHA باشند. EDTA معمول ترین عامل کلات کننده در کودهای مورد استفاده به صورت مصرف در خاک و همچنین محلول پاشی است.

در شرایط آب و خاک ایران (PH  بالا) یون های فلزی مانند آهن و روی در بسیاری از موارد  برای ریشه ها غیرقابل جذب هستند اما وقتیکه فرم کلاته این عناصر به عنوان کود در اختیار درختان قرار گیرد براحتی قابل جذب می شوند. عناصری که به فرم کلات هستند در مقایسه با عناصری که بصورت غیرکلات یا آزاد در خاک وجود دارند ثبات بیشتری دارند و با آبشویی کمتر از دسترس ریشه ها خارج خواهند شد.